بازار ارز در مقایسه با بازارهای سهام یا اوراق قرضه، بسیار پیچیده تر است. پیش بینی نرخ ارز، شامل پیش بینی عملکرد کل اقتصادها است. عوامل متعددی وجود دارد که هنگام تعیین نرخ ارز، وارد عمل می شوند. این مقاله، برخی از عوامل مهمی را که بر نرخ ارز تاثیر زیادی دارند، فهرست کرده و توضیح می دهد.
قیمت گذاری با توجه به انتظارات آینده
بازارهای ارز نیز بازارهای مالی هستند. قیمت نشان داده شده در هیچ بازار مالی، نشان دهنده قیمت امروز نیست. بلکه نشان دهنده انتظارات در مورد آینده، بر اساس اطلاعاتی است که امروز در دست داریم. بنابراین، نخستین و مهم ترین عامل تعیین کننده نرخ فارکس بین دو کشور، انتظارات در مورد آینده است.
اصطلاح «انتظارات در مورد آینده»، یک اصطلاح مبهم و عمومی به نظر می رسد. سوال بعدی مطرح می شود، «انتظارات در مورد چیست؟» در ادامه این مقاله، عوامل مختلفی که بر نرخ ارز تاثیر می گذارند، توضیح داده می شوند.
مقایسه سیاست پولی
نرخ ارز، اساسا مقایسه ای بین سیاست های دو کشور است. درک این نکته ضروری است که نرخ ارز مطلق نیست، بلکه نسبی است. هنگام مقایسه سیاست های پولی هر دو کشور، عوامل زیر، در میان بسیاری از عوامل دیگر، در نظر گرفته می شوند.
· تورم: نرخ ارز، اساسا نسبتی است بین تعداد واحدهای مورد انتظار یک ارز و تعداد واحدهای مورد انتظار ارز دیگر در بازار. تورم، تعداد واحدهای ارزی را افزایش می دهد. بنابراین، اگر یک ارز با نرخ تورم 6% مواجه باشد در حالی که ارز دیگر تنها با تورم 2% روبرو است، نسبت بین این دو قطعا تغییر خواهد کرد. از این رو، نرخ تورم، عامل اصلی در تعیین نرخ ارز است. با این حال، نرخ تورم رسمی، اغلب، واقعیت را نشان نمی دهد. بنابراین، فعالان بازار، از برآوردهای خود از نرخ تورم استفاده می کنند و ارزش گذاری های خود را برای جفت ارز ارائه می دهند.
· نرخ های بهره: زمانی که سرمایه گذاران، ارز خاصی را در دست دارند، بازدهی بر حسب نرخ بهره ای که روی آن ارز اعمال می شود، دریافت می کنند. بنابراین اگر سرمایه گذاران، ارزی را با بازدهی 6% به جای 3%، در دست داشته باشند، در نهایت سود بیشتری خواهند داشت! بنابراین، بازده نرخ بهره نیز با توجه به نرخ های فارکس که در بازار مشخص می شود، قیمت گذاری می شود. ارزش گذاری ارز، به شدت تابع تغییرات نرخ بهره است. یک تغییر کوچک در این نرخ، واکنش بزرگی را از سوی فعالان بازار به همراه دارد.
بنابراین، بانک های مرکزی به دلیل کنترل سیاست پولی که یکی از بزرگ ترین عوامل تعیین کننده ارزش ارز است، به فعالان بسیار مهمی در بازار فارکس تبدیل می شوند.
مقایسه سیاست مالی
در حالی که سیاست پولی توسط بانک مرکزی کشور کنترل می شود، سیاست مالی توسط دولت کنترل می شود. این سیاست نیز پیامدهای مهمی دارد زیرا نشان دهنده تغییرات آتی در سیاست پولی است.
· بدهی دولت: مقدار زیادی بدهی دولت به این معنی است که دولت یک کشور، مجبور به پرداخت سود کلان است. سرمایه گذاران، تحلیل خواهند کرد که آیا این پرداخت ها را می توان از مالیات، یعنی از ذخیره ارزی موجود، دریافت کرد یا خیر. اگر نتوان این کار را کرد، این نشان می دهد که کشور، بدهی خود را پولی می کند، یعنی ارز بیشتری چاپ کرده و بدهی را پرداخت می کند. از آنجایی که بدهی بزرگ امروز دولت نشانه ای از مشکلاتی است که در آینده پیش می آید، بازار فارکس، این را نیز در ارزشی که ذکر شده است، قیمت گذاری می کند.
با این حال، باید درک کرد که یک بار دیگر، مقایسه ای نسبی بین بدهی های دولت دو کشور مورد بحث، وجود دارد. مقادیر مطلق ممکن است چندان مهم نباشد!
· کسری بودجه: یکی دیگر از عوامل مهمی که بر نرخ فارکس تاثیر می گذارد، کسری بودجه است. زیرا کسری بودجه، پیش درآمد بدهی دولت است. دولت ها، بیش از آنچه که دارند پول خرج می کنند و در نتیجه، با کسری بودجه مواجه می شوند. این کسری، باید از طریق بدهی تامین شود. مشکلات مربوط به بدهی دولت و نحوه تاثیر آن بر نرخ فارکس، قبلا در بخش بالا مورد بحث قرار گرفته است.
ثبات سیاسی
ثبات سیاسی کشور مورد بحث نیز، برای نرخ فارکس، از اهمیت بالایی برخوردار است. این به این دلیل است که سیستم پولی مدرن، سیستمی از پول بی پشتوانه (پول فیات) است. این یعنی پول، چیزی جز وعده دولت نیست. بنابراین، اگر خطری متوجه دولت باشد، این خطر وجود دارد که پس از روی کار آمدن دولت جدید، خود وعده بی ارزش شود. ممکن است دولت جدید بخواهد ارز جدید خودش را صادر کند! بنابراین، هر زمان که یک کشور با یک آشفتگی ژئوپلیتیکی مواجه می شود، معمولا ارز آن در بازارهای فارکس ارزش خود را از دست می دهد.
سفته بازی و تمایلات بازار
در نهایت، ماهیت بازار فارکس بسیار سوداگرانه (سفته بازانه) است. این به این دلیل است که فارکس، اهرمی را برای سرمایه گذاران فراهم می کند تا معامله خود را چندین بار، با استفاده از پول قرض گرفته شده، تقویت کرده و سپس در بازارها سرمایه گذاری کنند. بنابراین، تمایلات، به دلیل در دسترس بودن پول بادآورده، بیشتر از سایر بازارهای دارایی، کنترل بازار فارکس را بدست می گیرند.
از این رو، مانند همه بازارهای دیگر، بازارهای فارکس مستعد شور و نشاط غیرمنطقی هستند و می توانند نرخ ارز را در کوتاه مدت تغییر دهند و فرصت های سرمایه گذاری بلندمدت را ایجاد کنند.
بسیاری از عوامل دیگر مانند قیمت کالاهایی مانند طلا و نفت نیز نقش حیاتی در تعیین نرخ فارکس دارند. با این حال، این موضوع، در مقاله بعدی در این بخش، مورد بحث قرار خواهد گرفت.