سیستم ارزی شناور، سیستم غالب ارز است که امروزه در جهان رایج است. با پیشرفت جهانی شدن، تعداد بیشتری از کشورها پیوندهای ارزی خود را کنار گذاشته و اجازه داده اند ارزهایشان آزادانه شناور شوند. برخی از آنها توسط فعالان بازار مجبور به انجام این کار شده اند، در حالی که برخی دیگر، با توجه به مزایایی که این سیستم ارائه می دهد، این راه را انتخاب کرده اند.

در این مقاله، نگاهی خواهیم داشت به مزایا و معایبی که هر کشوری با اتخاذ رژیم نرخ ارز شناور، با آن مواجه است.

مزایا

· نرخ های تعیین شده در بازار: نرخ ارز شناور، به این معنی است که بازار، نرخی را تعیین می کند که با آن، یک ارز می تواند با ارز دیگری مبادله شود. بازار، این نرخ ها را بر اساس زمان واقعی و زمانی که اطلاعات جدید وارد می شود، تعیین می کند.

نرخ‌های ثابت ارز، بانک ‌های مرکزی را ملزم به راه ‌اندازی میز معاملات و تابلوهای ارز برای مدیریت فعال ارز به صورت روزانه می ‌کند. در صورت شناور بودن نرخ ارز، بانک مرکزی نیازی به این همه تلاش ندارد. درعوض، می‌ تواند فقط با تعیین نرخ‌ های مهم و مداخله در بازار، تنها در مواقع ضروری، ارز را به صورت غیر فعال مدیریت کند.

· استقلال: نرخ ‌های ارز شناور، به دولت‌ ها و بانک‌ های مرکزی یک کشور اجازه می ‌دهد تا درجه بالایی از استقلال داشته باشند. در صورت ثابت بودن نرخ ارز، بانک‌ های مرکزی کشورهای مختلف باید همزمان عمل کنند. این به این دلیل است که سیاست پولی که آنها تعیین می کنند، می تواند بر شرایط اقتصادی کشورهای عضو تاثیر بگذارد یا تحت تاثیر آن ها قرار گیرد. به عنوان مثال، زمانی که دلار، نرخ بهره خود را افزایش می دهد، تمام ارزهای متصل به آن نیز باید تغییرات لازم را ایجاد کنند. از این رو، کشورهایی که ارزهای خود را به دلار متصل می‌ کنند، استقلال محدودی دارند، در حالی که کشورهایی که اجازه می ‌دهند ارزهایشان شناور شود، استقلال بسیار بیشتری دارند.

· احتمال کمتر حملات سفته بازی: یک ارز شناور، با تعدیل دقیقه ای روبرو می شود. برخی روزها، با صعود سریع ارز مواجه می شود در حالی که برخی روزها، با نزول سریع روبرو می شود. با این حال، در بیشتر روزها، ارز ثابت می ماند.

نکته این است که حملات سفته ‌بازی، تنها زمانی اتفاق می ‌افتند که ارز در یک نقطه معین راکد بماند، در حالی که پایه‌ های اساسی آن تغییر کرده است. پس از آن است که سفته بازان، فرصتی بدست می آورند تا ارز را به سرعت به نقطه تعادل خود برسانند و با انجام این کار، به درآمد سریع برسند.

با این حال، اگر ارز در بازار فارکس به عنوان یک ارز شناور معامله شود، تعدیل ها به صورت دقیقه ای انجام می شود. بنابراین، شکاف بین اصول اساسی و ارزش بازار، هرگز آنقدر زیاد نمی‌ شود که سفته ‌بازان حمله‌ ای ناگهانی انجام دهند.

· نیاز کم به ذخایر: یک سیستم مبادله شناور، بانک مرکزی را ملزم به نگهداری ذخایر انبوه نمی کند. زیرا بانک مرکزی برای حفظ ارزش ارز، مجبور به انجام عملیات معاملاتی فعال نیست. عملیات بانک مرکزی، یک رویداد بسیار نادر برای کشورهایی است که دارای سیستم نرخ شناور هستند. این مزیت عمده این سیستم است، زیرا نگهداری ارز برای مقاصد تجاری، یک استراتژی گران است. اولا، کشور را ملزم می کند که ذخیره ارزی عظیمی داشته باشد. سپس بانک مرکزی را نیز ملزم به داشتن میز معاملات فعال 24 ساعته در 7 روز هفته می کند! سیستم نرخ شناور، بسیار راحت تر است زیرا چنین الزاماتی ندارد.

معایب

سیستم ارزی شناور آزاد نیز منتقدان خود را دارد. آنها معتقدند که این سیستم، دارای چند نقص جدی است. برخی از موارد مهم در زیر ذکر شده است:

· عدم قطعیت: اولا، نرخ ارز شناور، دلالت بر نوسانات زیادی دارد. ارزش ارزها بر اساس زمان واقعی تغییر می کند. همچنین، از آنجایی که بازار فارکس تنظیم نشده است، ارزش ارز ممکن است در عرض چند دقیقه سر به فلک بکشد یا به کف خود برسد. در کوتاه مدت، تاجران به سختی وارد تجارت خارجی می‌ شوند، زیرا از قیمت ‌های دقیقی که کالاهایشان به دست می ‌آورند آگاه نیستند. تغییرات در بازار ارز می تواند باعث کاهش شدید سود شرکت هایی شود که در تجارت خارجی زیاده روی می کنند. با این حال، این خطرات را می توان با ابزارهایی مانند هج کردن، مدیریت کرد.

· تخصیص منابع: در سطح کلان، اقتصاد در تخصیص منابع با مشکل مواجه می شود. این به این دلیل است که با تغییر نرخ ارز، منافعی که می توان از منابع به دست آورد نیز تغییر می کند. به عنوان مثال، افزایش نرخ ارز، واردات را به گزینه بهتری تبدیل می کند، در حالی که کاهش نرخ، صادرات را آسان می کند. بنابراین، اگر نرخ ارز همچنان در نوسان باشد، کشور واقعا نمی ‌تواند یک استراتژی بلندمدت ایجاد کند و به آن پایبند باشد. تخصیص منابع در کوتاه مدت بهینه می شود. با این حال، در دراز مدت، به نظر می رسد این تخصیص اتفاقی باشد، زیرا از هیچ برنامه ای پیروی نمی کند.

· فقدان نظم و انضباط: در نهایت، شناور بودن نرخ ارز تنها در صورتی معنا پیدا می کند که کشور مکانیسم های کنترل داخلی کافی را در اختیار داشته باشد. بنابراین، اگر این احتمال وجود دارد که گروهی از افراد با نفوذ، از سیاست پولی برای منافع شخصی سوء استفاده کنند، بهتر است ارز را به ارز پیشرفته ‌تر دیگری متصل کنید. به این ترتیب، نظم و انضباط مالی بر اقتصاد تحمیل می شود. ارزهای شناور آزاد استقلال ایجاد می کنند. با این حال، استقلال تنها زمانی قابل استفاده است که اقتصاد، نظم کافی داشته باشد.

به همین دلیل است که بسیاری از کشورهای جهان سوم ترجیح می دهند سیاست پولی خود را به ارزهای اصلی مانند دلار یا یورو متصل کنند.

بنابراین، مزایای سیستم نرخ ثابت، معایب سیستم نرخ شناور و بالعکس است. بنابراین انتخاب بین این دو نظام، یک انتخاب ایدئولوژیک است. هیچ پاسخ درست یا غلطی وجود ندارد. انتخاب مناسب، بستگی به این دارد که کشور چگونه به بازارهای فارکس نگاه می کند و اهداف بلندمدت آن چیست.