آخر این هفته، اتفاق مهمی در دنیای ارزهای دیجیتال رخ خواهد داد که خوب است درباره آن چیزهایی بدانیم. تا به حال درباره هاوینگ بیت‌کوین (Bitcoin Halving) چیزی شنیده‌اید؟ اگر شما هم به بازار رمزارزها علاقه‌مند هستید، با ما همراه باشید تا با این رویداد مهم بیشتر آشنا شویم.
هاوینگ (Halving) رویدادی است که برنامه آن از 15 سال پیش تعیین شده و هر 4 سال یک بار اتفاق می‌افتد و در واقع عرضه بیت‌کوین را نصف می‌کند. این مکانیسم، با کنترل عرضه بیت‌کوین، به کمیاب بودن بیت‌کوین و در نتیجه کاهش تورم کمک می‌کند.
بلاک چین و استخراج رمزارز
برای درک کامل هاوینگ، باید به اصول بلاک چین بیت‌کوین نگاهی بیانداریم. بلاک چین یک لجر غیرمتمرکز است که تمام تراکنش‌ها را در شبکه‌ای متشکل از هزاران کامپیوتر در سراسر جهان ثبت می‌کند. این دفتر کل، عمومی و غیرقابل تغییر است و بدون نیاز به یک مرجع مرکزی، شفافیت و امنیت بیت‌کوین را امکان‌پذیر می‌کند.
نکته مهم دیگر این است که بیت‌کوین یک شبکه اثبات کار (proof-of-work) است و به همین دلیل، برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و گنجاندن آنها در بلاک‌ها، به ماینرها (استخراج‌کنندگان رمزارز) متکی است. استخراج اساساً شامل افزودن تراکنش‌ها به این دفتر کل و استفاده از رایانه‌ها و نرم‌افزارها برای حل مشکلات پیچیده مربوط به رمزنگاری است. هنگامی که یک ماینر، موفق به حل یکی از این مشکلات می‌شود، یک «بلاک» از تراکنش‌ها را به بلاک چین اضافه می‌کند و مقدار از پیش تعیین شده‌ای بیت‌کوین به عنوان سود دریافت می‌کند.
در مراحل اول، ماینرها به ازای هر بلوکی که استخراج می کردند، 50 بیت‌کوین سود دریافت می‌کردند. با این حال، در پروتکل بیت‌کوین قید شده که با هر 210000 بلاک، سود ماینرها نصف می‌شود، و این فرآیند تقریباً 4 سال طول می‌کشد. در اولین هاوینگ، در نوامبر 2012، سود هر بلاک از 50 به 25 بیت‌کوین کاهش یافت. در هاوینگ دوم و سوم در جولای 2016 و می 2020، سودها به ترتیب به 12.5 و 6.25 بیت‌کوین کاهش یافت. امسال، سود بلاک از 6.25 بیت‌کوین به 3.125 بیت‌کوین کاهش می‌یابد.
با هر هاوینگ متوالی، عرضه روزانه توکن‌ها - و در نتیجه نرخ تورم بیت‌کوین - نصف می‌شود. در واقع، پس از هاوینگ 19 آوریل 2024، نرخ تورم بیت‌کوین برای اولین بار در تاریخ کمتر از طلا خواهد بود.
به لطف مکانیسم‌های استخراج و هاوینگ، بیت‌کوین به مرور زمان کمیاب‌تر و نادرتر می‌شود که اساس مدل «موجودی به جریان» یا «stock-to-flow» است. این مدل نشان می‌دهد که هرچه یک دارایی کمیاب‌تر باشد، ارزش آن افزایش می‌یابد.
«هاوینگ» چه تأثیری بر قیمت بیت‌کوین دارد؟
با توجه به اینکه تنها سه هاوینگ در تاریخ بیت‌کوین اتفاق افتاده است، عملکرد گذشته را نمی‌توان از نظر آماری معنادار دانست. با این حال، بد نیست نگاهی به رفتار بیت‌کوین در «هاوینگ»های قبلی بیاندازیم.
هاوینگ اول در سال 2012، باعث شد در دسامبر 2013، قیمت بیت‌کوین از حدود 12 دلار به بیش از 1000 دلار افزایش یابد. دومین هاوینگ در سال 2016 نیز یک روند صعودی قابل توجه به دنبال داشت که موجب شد در دسامبر 2017، قیمت‌ها از حدود 650 دلار به بیش از 19000 دلار افزایش یابد. با هاوینگ ماه مه 2020، بیت‌کوین به حدود 8000 دلار کاهش یافت و سپس در اوایل سال 2021 به بالاترین رکورد تاریخ، یعنی بالای 60000 دلار، رسید.
بنابراین هاوینگ معمولاً تأثیر بسیار مثبتی بر قیمت دارد، به ویژه در 6 تا 9 ماه پس از روز هاوینگ.
البته باید توجه داشت که همه این تغییرات قیمت را نمی‌توان فقط به تأثیرات هاوینگ نسبت داد، زیرا بسیاری از عوامل اقتصادی دیگر، تحولات نظارتی و تمایلات سرمایه‌گذاران نیز در این امر نقش دارند. با این حال نمی‌توان انکار کرد که پدیده هاوینگ بر عملکرد بیت‌کوین تأثیر مثبتی داشته است.
چرا هاوینگ سال 2024 ممکن است متفاوت باشد؟
عملکرد گذشته، نشان دهنده عملکرد آینده نیست. به این معنی که هیچ اطمینانی وجود ندارد که امسال هم قیمت بیت‌کوین در نتیجه هاوینگ افزایش یابد.
اما در هر صورت، امسال قضیه کمی فرق دارد. با ظهور ETFهای بیت‌کوین، تقاضا برای بیت‌کوین قوی‌تر از همیشه شده و از مقدار بیت‌کوین تولید شده توسط ماینرها بسیار بیشتر است. در ماه مارس، تقاضا از ETFهای بیت‌کوین به 66008 توکن رسید، در حالی که در مدت مشابه، ماینرها تنها 28513 توکن تولید کردند. پس از 19 آوریل، این تولید روزانه توسط ماینرهای بیت‌کوین نصف شده و باعث ایجاد عدم تعادل بین عرضه و تقاضا می‌شود.
هاوینگ سال 2024 که به دلیل محبوبیت صندوق‌های ETF با تقاضای جدید بیت‌کوین همراه است، احتمالا اوضاع را متحول می‌کند. آنچه هاوینگ سال 2024 را منحصر به فرد می‌کند این است که بیت‌کوین برای اولین بار از اوج چرخه قبلی فراتر رفته است، که منجر به پیچیده‌تر شدن پیش‌بینی طول و عرض این چرخه می‌شود.
چه بلایی سر ماینرها می‌آید؟
ماینرها که نقش اساسی در زیرساخت‌های عملیاتی بیت‌کوین ایفا می‌کنند، احتمالا بیشترین آسیب را از این هاوینگ می‌بینند. با فرض اینکه تغییری در شرایط دیگر ایجاد نشود، واضح است که اگر سود استخراج کاهش یابد، درآمد ماینرها نیز کاهش می‌یابد و این امر می‌تواند سودآوری استخراج رمزارز را کاهش دهد. در حال حاضر تخمین زده می‌شود که پس از هاوینگ، میانگین هزینه‌های عملیاتی از 80000 دلار بیشتر شود، به این معنی که اگر ماینرها بخواهند به فعالیت سودآور خود ادامه دهند، قیمت بیت‌کوین باید بالاتر از این مقدار باشد.
لازم به ذکر است که سازگاری و انعطاف‌پذیری برای فعالان بازار رمزارز بسیار مهم است و در حال حاضر ماینرها شروع به اجرای چندین استراتژی کرده‌اند. یکی از استراتژی‌های محبوب، نقل مکان به مناطقی با هزینه برق کمتر است، زیرا فرآیند استخراج بسیار پرمصرف است. رویکرد دیگر، حرکت به مناطق با آب و هوای مطلوب‌تر به منظور کاهش هزینه‌های سرمایش است، زیرا برای خود معدن و همچنین برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد سخت افزار، برق زیادی مورد نیاز است. سایر ماینرها تصمیم گرفته‌اند به استخرهای استخراج بپیوندند تا بتوانند خطر نوسان درآمد را کاهش دهند.
علیرغم افزایش شدید قیمت بیت‌کوین، سهام ماینرهای بیت‌کوین، پس از افزایش بسیار شدید قیمت از ابتدای سال 2024، آسیب دیده‌اند. در دوره پس از هاوینگ، ضعیف‌ترین ماینرها ممکن است به سادگی ناپدید شوند، که این امر به بازماندگان اجازه می‌دهد همه سهام بازار را به دست آورند. این فرآیند داروینی می‌تواند فرصت‌های جذابی را برای سرمایه گذاران باتجربه ایجاد کند.