مقدمه

با افزایش علاقه به سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال، بسیاری از مردم به این بازار روی آورده‌اند. مانند هر بازار مالی دیگری، بازار کریپتو هم اصطلاحات خاص خود را دارد، مثل "توکن" که همیشه با "کوین" یکی نیست. برای فهم بهتر بازار ارزهای دیجیتال، دانستن معنی توکن مهم است. در این متن، ابتدا توضیح می‌دهیم توکن چیست، بعد انواع، کاربردها و چگونگی ساخت توکن‌ها را بررسی می‌کنیم
توکن به چه معناست؟

توکن یک دارایی الکترونیکی است که قابلیت ارسال به دیگران و حفظ ارزش در آن وجود دارد. قبل از شهرت یافتن در دنیای ارزهای دیجیتال، توکن‌ها در سیستم‌های الکترونیکی به عنوان مجوز‌های رمزنگاری شده مورد استفاده قرار می‌گرفتند. این توکن‌ها بر اساس فناوری بلاک چین توسط شرکت‌های متنوع ساخته می‌شوند. ارزش و اهمیت هر توکن بر اساس کارآیی و کاربردی که در جامعه دارد متفاوت است و به میزان موفقیت آن توکن در برآورده کردن این کاربردها وابسته است.

در دنیای رمزارزها، توکن به ارزهای دیجیتالی اشاره دارد که بر بستر بلاک چین اختصاصی خود ایجاد نمی‌شوند، بلکه از بلاک چین‌های موجود استفاده می‌کنند. در واقع، هر دارایی دیجیتال در عرصه رمزارزها می‌تواند به عنوان توکن شناخته شود.

 بلاک چین‌های معروفی چون «اتریوم»، «بایننس چین» و «کاردانو» قابلیت ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز را دارند که با استفاده از قرارداد‌های هوشمند عمل می‌کنند. افراد می‌توانند با بهره‌برداری از این قابلیت‌ها، توکن‌های خود را ایجاد کنند بدون نیاز به طراحی یک بلاک چین جدید. برای فهم بهتر این موضوع، آشنایی با قراردادهای هوشمند ضروری است.
قرارداد هوشمند (Smart Contract) چیست؟

قرارداد هوشمند برنامه‌ای است که در مواقع خاص، به صورت خودکار فرآیندهایی را اجرا می‌کند بدون نیاز به واسطه. به عنوان مثال، یک تاکسی خودران که خود به پمپ بنزین می‌رود، سوخت می‌گیرد، هزینه‌ها را از ارز دیجیتال پرداخت می‌کند و بعد از اتمام سفر، خودش را به تعمیرگاه می‌برد. این نوع فعالیت‌ها شبیه صحنه‌هایی از فیلم‌های علمی تخیلی است، اما واقعیت آینده است. قراردادهای هوشمند در این آینده نقش مهمی دارند. در این متن، به بررسی قراردادهای هوشمند، کاربردها و چالش‌های آن پرداخته‌ایم.

قرارداد هوشمند یک برنامه است که در صورت برآورده شدن شرایط مشخصی، به طور اتوماتیک در شبکه، عملیاتی را انجام می‌دهد. این قرارداد در یک محیط غیرمتمرکز است و بر اساس قوانین «اگر ... پس ...» عمل می‌کند. ویژگی‌های اصلی این قرارداد عبارت‌اند از:

1. عملکرد در محیط‌های غیر متمرکز.
2. قطعیت و ثابت بودن شرایط و نتایج آن.
3. اجرای خودکار برنامه‌ها.
4. کدهای ثابت و غیر قابل تغییر.
5. امکان تنظیم برای ساخت برنامه‌های متنوع غیر متمرکز.
6. عدم نیاز به شناخت یا اعتماد به دیگران در هنگام استفاده.
7. شفافیت و دسترسی به تمام تراکنش‌ها.

با وجود این قابلیت‌ها، افراد و شرکت‌ها می‌توانند بدون ایجاد یک بلاک چین، با استفاده از قراردادهای هوشمند برنامه‌های کاربردی خود را طراحی کنند و از توکن‌ها برای انجام معاملات استفاده کنند. اگرچه اتریوم اولین پلتفرمی بود که این امکانات را فراهم کرد، اما اکنون بلاک چین‌های دیگر مانند سولانا، آوالانچ و کاردانو نیز این قابلیت را دارند، در حالی که ارزهای قدیمی‌تر مثل بیت‌کوین و لایت‌کوین از آن پشتیبانی نمی‌کنند.

دلایل و اهداف ایجاد توکن چیست؟

ممکن است تا به حال به این فکر کرده باشید که چرا شرکت‌ها در مواجهه با گزینه‌های مختلف، به جای توسعه یک بلاک چین اختصاصی، ترجیح می‌دهند توکن بسازند. جواب این سوال می‌تواند در زیر موضوعات زیر دیده شود:

1. کاهش هزینه‌ها: ساخت یک بلاک چین مستقل نیاز به زیرساخت، توسعه، و پشتیبانی فنی دارد که هزینه‌های زیادی را در بر می‌گیرد. در مقابل، ساخت یک توکن بر روی بلاک چین‌های موجود به طور قابل توجهی ارزان‌تر است.
2. راحتی ساخت: ساخت یک بلاک چین می‌تواند پیچیده باشد و نیاز به تخصص‌های مختلف داشته باشد. اما ساخت یک توکن با استفاده از قراردادهای هوشمند بر روی بلاک چین‌های موجود نیاز به دانش و توانمندی‌های کمتری دارد و در کمترین زمان قابل انجام است.
3. امنیت بالا: شبکه‌های بلاک چین مانند اتریوم یا بینانس از زیرساخت‌های امن و پایداری برخوردارند. بنابراین، استفاده از این شبکه‌ها برای ایجاد توکن‌ها می‌تواند به شرکت‌ها امکان استفاده از امنیت این شبکه‌ها را بدهد.

در نهایت، تصمیم به ساخت توکن یا بلاک چین مستقل بستگی به نیازها، منابع و هدف‌های هر شرکت یا پروژه دارد. ولی به طور کلی، ساخت توکن بر روی بلاک چین‌های موجود به دلایل فوق برای بسیاری مفید و کاربردی است.

تفاوت میان کوین و توکن چیست؟

در دنیای ارزهای دیجیتال، "کوین" و "توکن" دو مفهوم متفاوت هستند که گاهی اوقات به اشتباه به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. در اینجا تفاوت‌های اصلی بین آن‌ها آورده شده است:

کوین‌ها  (Coins)

1. بلاک‌چین مستقل: کوین‌ها معمولاً بر روی بلاک‌چین خاص خودشان عمل می‌کنند. به عنوان مثال، بیت‌کوین بر روی بلاک‌چین بیت‌کوین و اتریوم بر روی بلاک‌چین اتریوم کار می‌کند.
2. واحد پولی: کوین‌ها غالباً به عنوان پول و روشی برای انتقال ارزش عمل می‌کنند.
3. معمولاً محدود به یک اکوسیستم: کوین‌ها بیشتر برای انجام تراکنش‌های مالی درون اکوسیستم بلاک‌چین خودشان طراحی شده‌اند.

توکن‌ها (Tokens)

1. استفاده از بلاک‌چین‌های موجود: توکن‌ها معمولاً بر روی بلاک‌چین‌هایی که قبلاً وجود دارند ساخته می‌شوند، مانند اتریوم یا بایننس اسمارت چین. توکن‌های ERC-20 و ERC-721 که بر روی بلاک‌چین اتریوم ساخته می‌شوند، نمونه‌هایی از این هستند.
2. کاربرد متنوع: توکن‌ها می‌توانند نقش‌ها و کاربردهای مختلفی داشته باشند، از جمله نمایندگی از دارایی‌های فیزیکی یا دیجیتال، استفاده در برنامه‌های خاص، دادن حق رأی یا اشتراک در پروژه‌ها و غیره.
3. عدم تمرکز بر انتقال ارزش: در حالی که برخی توکن‌ها می‌توانند به عنوان وسیله‌ای برای انتقال ارزش عمل کنند، اما بسیاری از آن‌ها برای اهداف خاص‌تری طراحی شده‌اند مانند توکن‌های خدماتی (Utility Tokens) یا توکن‌های امنیتی( (Security Tokens.

در خلاصه، کوین‌ها اغلب به عنوان پول دیجیتال عمل می‌کنند و برای اهداف عمومی مالی استفاده می‌شوند، در حالی که توکن‌ها کاربردهای بسیار گسترده‌تری دارند.
ویژگی‌های توکن‌ها

1. تعریف دیجیتالی: توکن‌ها واحدهای دیجیتالی هستند که می‌توانند نمایانگر ارزش، دارایی یا حقوق مشخصی باشند.
2. انعطاف‌پذیری: توکن‌ها می‌توانند برای اهداف مختلفی ساخته شوند، از جمله نمایانگر دارایی‌ها (مانند طلا یا املاک)، واحد پرداخت در یک سیستم خاص یا حتی نمایانگر سهام یک شرکت.
3. پروتکل‌های مختلف: بسیاری از توکن‌ها بر بستر بلاک‌چین‌های معروفی مانند اتریوم (با استفاده از استانداردهای مانند ERC-20 و ERC-721) ساخته می‌شوند.
4. انتقال آسان: توکن‌ها می‌توانند به راحتی و با هزینه‌های پایین بین حساب‌ها منتقل شوند.
5. قابل‌برنامه‌ریزی: توکن‌ها می‌توانند با قوانین و الگوریتم‌های مخصوصی پیکربندی شوند که تعیین کننده رفتار آن‌ها در شرایط مختلف باشد.
6. امنیت: با استفاده از تکنولوژی بلاک‌چین، توکن‌ها از امنیت بالایی برخوردار هستند، به شرطی که پروتکل و کد آن‌ها به درستی نوشته شده باشد.
7. شفافیت: همه تراکنش‌های مربوط به توکن‌ها روی بلاک‌چین قابل مشاهده و بررسی است، اما این مسئله ممکن است با حفظ حریم خصوصی تداخل پیدا کند.
8. تمایز بین توکن‌های امنیتی و توکن‌های کاربردی: توکن‌های امنیتی معمولا نمایانگر حقوق مالکیتی یا سهام در یک شرکت هستند، در حالی که توکن‌های کاربردی برای استفاده در یک پروژه یا پلتفرم خاص ساخته می‌شوند.
9. پذیرش و ترکیب‌پذیری: بسیاری از پلتفرم‌ها و سرویس‌ها از توکن‌ها پشتیبانی می‌کنند، از جمله کیف‌پول‌ها، و صرافی‌های غیرمتمرکز(DEX).

این ویژگی‌ها توکن‌ها را ابزارهایی قدرتمند و پرکاربردی در دنیای کریپتو و تکنولوژی بلاک‌چین کرده‌اند.

انواع توکن

توکن‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای مخصوص به خود را دارند. در ادامه، به توضیح مختصری درباره انواع مختلف توکن‌ها می‌پردازیم:

1. توکن‌های کاربردی (Utility Tokens)

توکن‌های کاربردی، انواع خاصی از رمزارزها هستند که به منظور دسترسی به محصولات یا خدماتی که یک پلتفرم بلاکچینی ارائه می‌دهد، استفاده می‌شوند. این توکن‌ها به عنوان یک واحد حساب برای تبادل در درون یک اکوسیستم خاص عمل می‌کنند و دارندگان توکن را قادر می‌سازند که از خدمات یا ویژگی‌های خاصی بر روی بلاکچین آن پروژه بهره‌مند شوند.

 به عبارت دیگر، توکن‌های کاربردی کلید ورود به استفاده از یک سرویس یا فعالیت خاص در شبکه‌ای هستند که بر روی بلاکچین ساخته شده است. این توکن‌ها به عنوان ابزاری برای ایجاد انگیزه یا پاداش دادن به کاربران درون یک پلتفرم دیجیتالی نیز به کار می‌روند.

2. توکن‌های امنیتی (Security Tokens)

توکن‌های امنیتی نوعی از ابزارهای مالی دیجیتال هستند که نشان‌دهنده حقوق مالکیت، سهم در سود و یا حقوق مرتبط با دارایی‌های اساسی یک نهاد، شرکت یا پروژه می‌باشند. این توکن‌ها مشمول قوانین مربوط به اوراق بهادار هستند و به منظور جلب سرمایه‌گذاری استفاده می‌شوند.

دارندگان این توکن‌ها معمولاً حق رای در مورد مسائل مهم شرکتی و یا حق دریافت سود سهام را دارند. Security Tokens به عنوان یک پل بین دنیای مالی سنتی و اکوسیستم‌های دیجیتالی نوظهور عمل می‌کنند و امکان بهره‌گیری از فناوری بلاکچین را در جهت افزایش شفافیت و کارایی در فرایندهای مالی فراهم می‌آورند

3. توکن‌های دارایی (Asset Tokens)

توکن‌های دارایی نوعی از توکن‌های رمزنگاری شده هستند که نماینده دارایی‌های واقعی مانند طلا، ملک، سهام شرکت‌ها یا دیگر دارایی‌های مالی و فیزیکی می‌باشند. این توکن‌ها اجازه می‌دهند تا دارایی‌های سنتی در قالب دیجیتال نمایش داده شوند و در بستر بلاکچین قابل معامله و انتقال باشند.

توکن‌های دارایی به دلیل ارائه یک پایه مادی یا واقعی، می‌توانند به عنوان وسیله‌ای برای کاهش ریسک و افزایش شفافیت در تراکنش‌ها عمل کنند و با ایجاد یک بازار بیشتر دموکراتیک، دسترسی به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های بزرگ را برای طیف وسیع‌تری از افراد فراهم می‌آورند.

4. توکن‌های حقوقی (Equity Tokens)

توکن‌های حقوقی، شکلی از رمزارزها هستند که نشان‌دهنده سهام یا حقوق مالکیت در یک شرکت می‌باشند. به عبارت دیگر، دارندگان توکن‌های حقوقی، در واقع سهامداران دیجیتالی آن شرکت به شمار می‌روند و از حقوق مربوط به سهامداران مانند دریافت سود، حق رأی در تصمیم‌گیری‌های شرکت و اشتراک در دارایی‌ها در صورت تصفیه برخوردار می‌شوند.

این توکن‌ها بر بستر بلاکچین عرضه می‌شوند و می‌توانند به منظور جذب سرمایه و دیجیتالیزه کردن سهام در محیط‌های مبتنی بر فناوری‌های نوین استفاده شوند، با این هدف که فرآیندهای مربوط به سهامداری را شفاف‌تر، سریع‌تر و کم هزینه‌تر سازند

5. توکن‌های با ارزش ثابت (Stablecoins)

توکن‌های با ارزش ثابت، معروف به استیبل کوین‌ها، نوعی از رمزارزها هستند که قیمت آن‌ها به دارایی‌های پایدار و ثابت مانند ارزهای فیات (مثل دلار آمریکا) پیوند خورده است. هدف از ایجاد استیبل کوین‌ها این است که نوسانات شدیدی که در رمزارزها رایج است را کاهش دهند و یک گزینه پایدارتر برای معامله و ذخیره ارزش ارائه دهند.

استیبل کوین‌ها به دلیل ساپورت شدن توسط دارایی‌های ثابت، می‌توانند به عنوان وسیله‌ای برای تسویه حساب‌های مالی، انتقال وجوه و حفاظت از دارایی در برابر تورم یا بی‌ثباتی اقتصادی استفاده شوند.

6. توکن‌های غیر قابل تعویض (Non-Fungible Tokens - NFTs)

توکن‌های غیرقابل تعویض NFT)ها )دارایی‌های دیجیتال منحصر به فردی هستند که به لطف تکنولوژی بلاکچین، قابلیت ردیابی و تأیید اصالت دارند. هر NFT دارای ویژگی‌ها و شناسه‌های یکتایی است که آن را از سایر توکن‌ها متمایز می‌کند، به این معنا که هیچ دو NFT نمی‌توانند کاملاً مشابه یکدیگر باشند.

این خصوصیات باعث شده‌اند که NFTها در زمینه‌هایی نظیر هنر دیجیتال، جمع‌آوری آیتم‌های مجازی، بازی‌ها و موارد دیگر که در آن‌ها تأکید بر یکتایی و اصالت است، به شدت مورد توجه قرار گیرند.

همچنین NFT ها به کاربران اجازه می‌دهند تا مالکیت و حقوق ناشی از اثرها یا آیتم‌های دیجیتال را در فضای مجازی به ثبت برسانند و در صورت نیاز آن‌ها را به فروش برسانند.

این تقسیم‌بندی‌ها فقط برخی از دسته‌بندی‌های رایج توکن‌ها هستند و با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی و نوآوری‌ها در حوزه بلاک‌چین، ممکن است دسته‌بندی‌های جدیدی نیز ایجاد شود.

روش ساخت توکن

ساخت توکن یک فرایند تکنیکی است که می‌تواند با توجه به پلتفرم و نوع توکن متغیر باشد. در اینجا، ما به طور خلاصه روش ساخت توکن بر روی پلتفرم اتریوم، که یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین پلتفرم‌ها برای ایجاد توکن‌ها است، را توضیح می‌دهیم:

 1. مشخص کردن هدف و موارد استفاده: قبل از هر چیز، شما باید معین کنید که چرا می‌خواهید یک توکن ایجاد کنید و چه کاربردهایی برای آن در نظر دارید.

2.  انتخاب استاندارد مناسب: برای ساخت توکن بر روی اتریوم، چندین استاندارد وجود دارد. دو تا از معروف‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

3. استانداردERC-20  : پرکاربردترین استاندارد بر بستر اتریوم، مناسب برای ایجاد توکن‌های کاربردی.

4. استاندارد ERC-721 : این مدل استاندارد توکن بیشتر برای ساخت توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) میباشد.

 کدنویسی قرارداد هوشمند

با استفاده از زبان Solidity (زبان برنامه‌نویسی قراردادهای هوشمند اتریوم)، شما یک قرارداد هوشمند می‌نویسید که توکن‌تان را تعریف می‌کند. این قرارداد حاوی جزئیاتی مانند نام توکن، نماد و ... میباشد.

5.  آزمایش و اطمینان از صحت عملکرد: قبل از انتشار توکن، شما باید قرارداد هوشمند خود را در شبکه‌های آزمایشی مانند Ropsten یا Rinkeby آزمایش کنید.

6.  انتشار توکن: پس از آزمایش و اطمینان از صحت عملکرد، شما می‌توانید قرارداد هوشمند خود را بر روی شبکه اصلی اتریوم منتشر کنید. با انتشار این قرارداد، توکن شما به طور رسمی فعال می‌شود.

7.  تبلیغ و ترویج: برای موفقیت یک توکن، تبلیغات و ترویج آن نیز مهم است. شما باید اطمینان حاصل کنید که جامعه‌ی کاربری مناسبی برای توکن خود ایجاد کنید. لطفاً توجه داشته باشید که ایجاد یک توکن و انتشار آن مسئولیت‌های قانونی دارد. به همین دلیل، قبل از اقدام به ساخت توکن، مشاوره با یک متخصص حقوقی در این زمینه توصیه می‌شود

جمع‌بندی

توکن‌ها دارایی رمزنگاری شده‌ای هستند که بر پایه‌ی تکنولوژی بلاک‌چین عمل می‌کنند و برای نگهداری و انتقال ارزش استفاده می‌شوند. گرچه تمام ارزهای دیجیتال را می‌توان به شکلی توکن دانست، اما به طور دقیق‌تر، توکن ارزی است که بر بستر بلاک‌چین دیگری ایجاد می‌شود، بدون آن‌که بلاک‌چین مختص خود را داشته باشد. در این مطلب، به پرسش "توکن چیست؟" با بررسی جوانب مختلف آن، جواب مفصلی داده شد.

سوالات متداول

1. تفاوت کوین و توکن در ارزهای دیجیتال چیست؟ Top of FormBottom of Form

کوین‌ها پول دیجیتال هستند که معمولاً بر روی بلاک‌چین اختصاصی خود عمل می‌کنند و برای تراکنش‌های مالی استفاده می‌شوند. توکن‌ها اما عملکردهای متنوع‌تری دارند و می‌توانند نماینده‌ی دارایی‌ها، حقوق یا ویژگی‌های خاص باشند و معمولاً روی بلاک‌چین‌های موجود ساخته می‌شوند.

       2.  نحوه ذخیره کردن توکن ؟

برای نگهداری توکن‌ها، استفاده از کیف پول دیجیتالی الزامی است. توکن‌ها معمولاً بر روی کیف پول‌های سازگار با بلاکچین مربوطه ذخیره می‌شوند و کیف پول اختصاصی ندارند، مگر در برخی پلتفرم‌های جدیدتر که گزینه‌های اختصاصی را فراهم می‌آورند.

        3. چگونه می‌توان توکن خرید یا فروخت؟

توکن‌ها می‌توانند از طریق صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز خرید و فروش شوند. صرافی‌های متمرکز نیاز به ثبت نام و احتمالاً احراز هویت دارند و امکانات امنیتی و پشتیبانی مشتری بیشتری ارائه می‌دهند، در حالی که صرافی‌های غیرمتمرکز معاملات مستقیم بین کاربران را بدون نیاز به ثبت نام امکان‌پذیر می‌کنند.

         4. توکن‌ها چگونه کار می‌کنند؟

توکن‌ها با استفاده از قراردادهای هوشمند بر روی بلاکچین‌ها عمل می‌کنند و قابل انتقال، خرید و فروش، و مبادله هستند.

         5. توکن‌های کاربردی (Utility Tokens) چه کاربردهایی دارند و چگونه می‌توان از آن‌ها استفاده کرد؟

توکن‌های کاربردی برای دسترسی به محصولات یا خدمات خاصی که یک پلتفرم ارائه می‌دهد، استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، ممکن است برای استفاده از خدمات یک شبکه ذخیره‌سازی ابری یا برای انجام تراکنش‌ها در یک بازی دیجیتالی به آن‌ها نیاز پیدا کنید.