شاخص قیمت مصرف کننده

شاخص قیمت مصرف کننده معیاری است که میانگین وزنی قیمت سبد کالاها و خدمات مصرفی مانند حمل و نقل، غذا و مراقبت‌های پزشکی مصرف کنندگان را مورد بررسی قرار می‌دهد. در واقع این شاخص، میانگین تغییرات قیمت‌هایی که مصرف‌کنندگان برای سبد کالا و خدمات پرداخت می‌کنند را اندازه گیری می‌کند، و افراد مختلف با درآمدهای مختلف، از جمله بازنشستگان، را در بر می‌گیرد؛ اما افراد خاص، مانند بیماران روانی، را شامل نمی‌شود.

با در نظر گرفتن تغییرات قیمت برای هر مورد موجود در سبد کالای از پیش تعیین شده و گرفتن میانگین آنها می توان CPI را محاسبه کرد. تغییرات CPI برای ارزیابی تغییرات قیمت مرتبط با هزینه های زندگی استفاده می شود.

CPI یکی از پرکاربردترین آمارها برای شناسایی دوره های تورم یا کاهش نقدینگی در بازار است. این شاخص برای سیاست اقتصادی و تصمیمات پولی بسیار مهم است. بانک‌های مرکزی، دولت‌ها، کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاران برای درک فشارهای تورمی در اقتصاد، داده‌های CPI را با دقت مورد بررسی قرار می‌دهند؛ چرا که این شاخص، بینش ارزشمندی در مورد هزینه‌های زندگی ارائه می‌دهد و به ایجاد تعدیل در سیاست‌های مختلف اقتصادی کمک می‌کند.

CPI ممکن است با شاخص قیمت تولیدکننده (PPI) مقایسه شود. تحلیلگران با این قیاس متوجه می‌شوند که تغییرات CPI  آیا ریشه در بخش تولید دارد یا خیر و این تغییر به چه میزان است.

• CPI از شاخص قیمت مصرف کننده برای حقوق بگیران شهری و کارمندان دفتری (CPI-W) و شاخص قیمت مصرف کننده برای همه مصرف کنندگان شهری (CPI-U) تشکیل شده است.

آشنایی با شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)

تورم به معنای کاهش قدرت خرید یک ارز معین در طول زمان می باشد. به عبارت دیگر، تورم نشان دهنده افزایش کلی قیمت ها است. برآورد کمی از میزان کاهش قدرت خرید را می توان در افزایش سطح متوسط قیمت سبد کالاها و خدمات منتخب در اقتصاد در یک بازه زمانی معین نشان داد. افزایش کلی قیمت ها، که اغلب به صورت درصد نشان داده می شود، به این معنی است که قدرت خرید یک ارز نسبت به بازه های زمانی قبلی کاهش یافته است.

CPI معیاری است که برای اندازه گیری این تغییرات متوسط قیمت‌ها در طول زمان که مصرف کنندگان برای کالاها و خدمات پرداخت می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. اساساً، هدف این شاخص اندازه گیری سطح قیمت کل در اقتصاد یک کشور است و بنابراین قدرت خرید واحد پول آن کشور را اندازه گیری می کند. برای محاسبه CPI از میانگین وزنی قیمت کالاها و خدمات، که نشان دهنده الگوهای مصرفی افراد است، استفاده می شود.

اداره آمار نیروی کار آمریکا (BLS)، CPI را به صورت ماهانه گزارش می کند و این کار را از سال 1913 تا کنون انجام داده است. CPI بر اساس میانگین شاخص برای بازه زمانی 1982 تا 1984 (جامع) می باشد، که در آن بازه به 100 رسیده بود. بنابراین، شاخص CPI 100 بدین معناست که تورم به سطح قبلی خود در سال 1984 برگشته است، در حالی که میزان 175 و 225 به ترتیب افزایش 75% و 125%  نرخ تورم را نشان می دهد. این نرخ تورم در واقع تغییر CPI نسبت به دوره قبل است؛ این دوره چه ماهانه باشد، چه سه ماهه و یا حتی سالانه.

اگرچه CPI تغییرات قیمت کالاهای خرده فروشی و سایر اقلام خریداری شده توسط مصرف کنندگان را اندازه گیری می کند، اما این شاخص مواردی مانند پس اندازها و سرمایه گذاری ها را شامل نمی شود و اغلب می تواند هزینه های گردشگران و سرمایه گذاران خارجی را لحاظ نکند.

استفاده از شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)

CPI یک شاخص اقتصادی است. این شاخص پرکاربردترین معیار اندازه گیری تورم و اثربخشی سیاست اقتصادی دولت است. CPI دولت، مشاغل و شهروندان را در مورد تغییرات قیمت در اقتصاد آگاه می سازد و می تواند راهنمایی برای تصمیم گیری های آگاهانه در مورد اقتصاد باشد.

علاوه بر این، CPI و مولفه های تشکیل دهنده آن می توانند برای سایر شاخص‌های اقتصادی، از جمله شاخص خرده فروشی و شاخص درآمد ساعتی/هفتگی، به عنوان شاخص ضمنی عمل کنند. همچنین، می توان از آن برای ارزش گذاری واحد پول مصرف کننده برای تشخیص قدرت خرید آن استفاده کرد. به طور کلی، قدرت خرید واحد پول کشور با افزایش سطح قیمت کل کاهش می یابد و برعکس.

این شاخص همچنین می تواند برای تعیین میزان واجد شرایط بودن افراد برای کمک های دولتی از جمله تأمین اجتماعی استفاده شود و به طور خودکار می تواند میزان تغییرات دستمزد کارگران بومی را نشان دهد. طبق گزارش اداره آمار نیروی کار آمریکا، تعیین میزان تغییرات هزینه زندگی بیش از 50 میلیون نفر از بازنشستگان ارتش و خدمات اجتماعی و افراد تحت پوشش بیمه اجتماعی با CPI مرتبط است.

چه افرادی و چه چیزی در CPI پوشش داده می شود؟

آمار CPI افراد حرفه ای (مانند ورزشکاران و بازیگران حرفه ای)، افراد دارای مشاغل آزاد و بیکاران، افرادی که درآمد آنها زیر حد فقر فدرال است و همچنین بازنشستگان را شامل می شود. افرادی که در این شاخص گنجانده نشده اند عبارتند از: جمعیت غیر شهری یا روستایی، کشاورزان، نیروهای مسلح، افرادی که در حال حاضر در زندان به سر می برند و کسانی که در تیمارستان ها بستری هستند.

CPI هزینه سبد کالا و خدمات در سراسر کشور را به صورت ماهانه نشان می دهد. این کالاها و خدمات به هشت گروه اصلی تقسیم می شوند:

اداره آمار نیروی کار آمریکا مالیات بر فروش و مالیات غیر مستقیم (مالیاتی که مستقیماً با قیمت کالاها و خدمات مصرفی مرتبط هستند) را در CPI گنجانده است؛ اما سایر مالیاتی که مرتبط نیستند (مانند مالیات بر درآمد و مالیات بیمه اجتماعی) را در این شاخص لحاظ نکرده است. همچنین، سرمایه گذاری ها (سهام، اوراق قرضه و غیره)، بیمه عمر، املاک و سایر موارد غیر مرتبط با مصرف روزانه مصرف کنندگان را لحاظ نمی کند.

محاسبه CPI

اداره آمار نیروی کار آمریکا هر ماه با تماس یا بازدید از فروشگاه های خرده فروشی، موسسات خدماتی (مانند ارائه دهندگان خدمات تلویزیون کابلی، شرکت های هواپیمایی و آژانس های اجاره اتومبیل و کامیون)، مراکز اجاره دهنده و مطب های پزشکان در سراسر کشور حدود 80،000 مورد را در هر ماه ثبت می کند تا بتواند CPI جامعی را ارائه دهد.

فرمول محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده برای هر مورد (کالا/خدمات) به شرح زیر است:

سال پایه توسط اداره آمار نیروی کار تعیین می شود. داده های CPI برای سالهای اخیر بر اساس نظرسنجی های جمع آوری شده در سالهای قبل است.

انواع  CPI

دو نوع CPI در هر دوره گزارش می شود:

1. CPI-W شاخص قیمت مصرف کننده برای حقوق بگیران شهری و کارمندان دفتری است. ین سالهای 1913 تا 1977، اداره آمار نیروی کار بر اندازه گیری این نوع CPI تمرکز می کرد. CPI-W بر اساس خانوارهایی بود که بیش از نیمی از درآمد آنها از مشاغل دفتری یا دستمزدی به دست می آمد و در این خانوارها حداقل یکی از حقوق بگیران در چرخه 12 ماهه گذشته حداقل 37 هفته مشغول به کار بود. هدف اصلی CPI-W نشان دادن تغییرات هزینه های مزایایی که به دارندگان بیمه تامین اجتماعی پرداخت می شود است. این نوع CPI وضعیت حداقل %28 از جمعیت کشور را نشان می دهد.

2. CPI-U شاخص قیمت مصرف کننده برای همه مصرف کنندگان شهری است. این نوع CPI، %88 جمعیت ایالات متحده را شامل می شود و معیار بهتری برای نشان دادن وضعیت مردم کشور است. اداره آمار نیروی کار در سال 1978 بهبودهایی در CPI ایجاد کرد و جمعیت هدف گسترده تری را در آن گنجاند. این نوع CPI بر اساس هزینه تقریباً کل جمعیت ساکن در مناطق شهری یا کلانشهر است و شامل افراد حرفه ای (مانند ورزشکاران و بازیگران حرفه ای)، افراد دارای مشاغل آزاد، کسانی که زیر خط فقر زندگی می کنند، افراد بیکار و بازنشستگان است. همچنین شامل حقوق بگیران شهری و کارمندان می شود.

علیرغم ایجاد CPI-U در سال 1978، اداره آمار نیروی کار به اندازه گیری سنتی CPI-W ادامه داد. اما از سال 1985، تفاوت اصلی بین این دو شاخص در وزن هزینه های اختصاص داده شده به اقلام سبد خرید و مناطق جغرافیایی است.

داده های منطقه ای CPI

اداره آمار نیروی کار CPI را بر اساس منطقه نیز تقسیم بندی می کند. این گزارش هر ماه به چهار منطقه اصلی تقسیم می شود:

1. ایالت های شمال شرقی

2. ایالت ‌های غرب میانه

3. ایالت های جنوبی

4. ایالت های غربی

سه کلانشهر بزرگ نیز هر ماه تقسیم بندی می شوند:

1. شیکاگو، ناپرویل، الگین

2. لس آنجلس، لانگ بیچ، آناهیم

3. نیویورک، نیوآرک، جرسی سیتی

علاوه بر داده های منطقه ای که هر ماه تهیه می شود، اداره آمار نیروی کار گزارش های مربوط به 20 منطقه کلانشهری را نیز هر دو ماه یکبار منتشر می کند. این گزارشها مناطق با جمعیت زیاد را پوشش می دهند و آمار منطقه ای خاصی را به نمایش می گذارند.

انتقادات از روش CPI

چندین سال است که در مورد اینکه آیا CPI تورم را بیشتر یا کمتر از میزان واقعی نشان می دهد، اینکه این شاخص چگونه اندازه گیری می شود و اینکه آیا معیار مناسبی برای نشان دادن نرخ تورم است اختلاف نظرهایی وجود دارد. یکی از دلایل اصلی این بحث اختلاف نظر اقتصاددانان در مورد چگونگی اندازه گیری میزان تورم است.

طی سالهای گذشته درباره روش محاسبه CPI تجدید نظرهای متعددی صورت گرفته است. طبق گزارش اداره آمار نیروی کار، این تغییرات سوگیری های موجود که باعث شده بود CPI نرخ تورم را بیش از حد نشان دهد را حذف کرد. روش جدید تغییرات در کیفیت کالا و جایگزینی را در نظر می گیرد. جایگزینی (تغییر در خریدهای مصرف کنندگان در پاسخ به تغییرات قیمت) میزان نسبی کالاهای موجود در سبد خرید را تغییر می دهد.

نتیجه کلی CPI پایین تر است. اما منتقدان تغییرات روش محاسبه و تغییر از شاخص بهای تمام شده کالا (COGI) به شاخص هزینه زندگی (COLI) را دستکاری هدفمند می دانند که به دولت آمریکا این امکان را می دهد تا CPI پایین تری گزارش کند. امروزه منتقدان CPI استدلال می کنند که معیار تورم کمتر از میزان واقعی نشان دهنده افزایش واقعی قیمت ها نیست.

روش استفاده از شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)

CPI یک معیار اندازه گیری آماری است که توسط اداره آمار نیروی کار (BLS) تهیه شده است. این شاخص یکی از رایج ترین معیارهای آماری اقتصادی است و به طور گسترده برای اندازه گیری میزان تورم مورد استفاده قرار می گیرد. سرمایه گذاران به CPI، به عنوان شاخصی که جهت حرکت و رشد اقتصاد یک کشور را نشان می دهد، توجه زیادی دارند؛ CPI همچنین بر پیش بینی قیمت دارایی های وابسته به تورم، مانند اوراق قرضه و کالاها، تأثیر می گذارد. در میان عموم مردم CPI اغلب به عنوان یک معیار اندازه گیری برای سلامت کلی اقتصاد یک کشور در نظر گرفته می شود؛ به طوری که اکثر تحلیلگران اقتصادی CPI پایین تا متوسط را در محدوده 2 تا 3 درصد ترجیح می دهند.

CPI چگونه محاسبه می شود؟

CPI میانگین وزنی قیمت بخش وسیعی از کالاها و خدمات است. این مجموعه اقلام، که اغلب "سبد" کالاهای (یا خرید) CPI نامیده می شوند، برای نشان دادن خرید محصولات و خدمات معمولی توسط مصرف کنندگان به کار می رود. در طول سالها با افزایش قیمت این اقلام به دلیل تورم، این رشد تدریجی قیمت در افزایش CPI منعکس می شود. در رسانه ها CPI معمولاً بر حسب درصد تغییر سالانه بیان می شود.

انتقادات به CPI

بعضی از کارشناسان استدلال کرده اند که CPI نمی‌تواند تغییرات منطقه ای در قیمت‌ها و همچنین الگوهای مختلف خرید گروه های خاص مردمی را نشان دهد. برای مثال شهروندان آمریکایی که در مناطق گران قیمت مانند نیویورک یا سان فرانسیسکو زندگی می کنند ممکن است الگوهای خرید متفاوتی را در مقایسه با کسانی که در مناطق روستایی یا حومه شهر زندگی می کنند، داشته باشند. یکی دیگر از انتقادات رایج به CPI این است که، با لحاظ نکردن هزینه های مختلف، نرخ تورم را کمتر از میزان واقعی نشان می دهد.
برای مثال CPI شامل هزینه های پزشکی نقدی می باشد اما میزان مخارج درمانی شرکت های بیمه و طرح های خدمات درمانی دولتی را به طور کامل نشان نمی دهد.